Τύποι και βασικά χαρακτηριστικά Διατάξεων Διαφορικού Ρεύματος

Ως Διάταξη Διαφορικού Ρεύματος (ΔΔΡ) [Residual Current Devices (RCD)] – ή απλά ως αντιηλεκτροπληξιακός διακόπτης – ορίζεται μια μηχανική συσκευή διακοπής (ή ο συνδυασμός συσκευών) που έχει ως προορισμό το άνοιγμα των επαφών της, όταν το διαφορικό ρεύμα φθάσει ή υπερβεί μια προκαθορισμένη τιμή,  συνήθως 30 mA, και η οποία χαρακτηρίζεται ως ρεύμα απόζευξης (lmess (mA)), υπό προδιαγεγραμμένες συνθήκες.

Ως διαφορικό ρεύμα ορίζεται το αλγεβρικό άθροισμα των στιγμιαίων τιμών των ρευμάτων που διαρρέουν όλους τους ενεργούς αγωγούς ενός κυκλώματος σε ένα σημείο της ηλεκτρικής εγκατάστασης.

Οι Διατάξεις Διαφορικού Ρεύματος (ΔΔΡ) [Residual Current Devices (RCD) ή απλά αντιηλεκτροπληξιακοί διακόπτες] – λοιπόν – είναι συσκευές που προορίζονται για την προστασία ηλεκτρικών εγκαταστάσεων ή τμημάτων αυτών, από περιπτώσεις ρευμάτων διαρροής προς τη γη. Δηλαδή, του ρεύματος που ρέει από μια ηλεκτρική εγκατάσταση προς τη γη (απευθείας ή µέσω ξένων αγώγιμων στοιχείων) χωρίς να υπάρχει σφάλμα μόνωσης.

Οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις της εποχής μας ακολουθούν την εξέλιξη της τεχνολογίας και ως εκ τούτου υπάρχει μαζική εισαγωγή των ηλεκτρονικών ειδών σε όλα τα πεδία εφαρμογών τους. Αυτό σημαίνει πως υπάρχουν ηλεκτρονικά στοιχεία κυκλωμάτων άμεσης μετατροπής του εναλλασσόμενου σε συνεχές ρεύμα (π.χ. παλμοτροφοδοτικό) και κατά συνέπεια εκτός από προστασία από τα εναλλασσόμενα ρεύματα  διαρροής να απαιτείται και προστασία από τα παλμικά ρεύματα διαρροής κ.λπ..

Οι διατάξεις διαφορικού ρεύματος πρέπει να έχουν την ικανότητα να ανιχνεύουν κυματομορφές διαφορικών ρευμάτων διαφορετικών ειδών. Στα κυκλώματα των διαφόρων εφαρμογών των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, το  φάσμα του διαφορικού ρεύματος διαρροής μπορεί να αφορά τύπους φορτίων εναλλασσομένου ρεύματος,  τύπους φορτίων με υψηλή συχνότητα, τύπους φορτίων με συνιστώσες συνεχούς ρεύματος κ.λπ..

Οι διατάξεις διαφορικού ρεύματος που υπάρχουν στο εμπόριο και ανάλογα με την προστασία που παρέχουν στις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις (δες το παρακάτω σχήμα), χαρακτηρίζονται ως τύπου:

          AC,   A,   F,   B,   B+

Σχηματική παράσταση τύπων και περιπτώσεων προστασίας ΔΔΡ

Στο σημείο αυτό καθίσταται προφανές και αυτονόητο, πως, η επιλογή του είδους των διατάξεων διαφορικού ρεύματος που θα χρησιμοποιηθούν σε μια ηλεκτρική εγκατάσταση – ανάλογα με τον σκοπό που προορίζεται αυτή – πρέπει να αποτελεί τεκμηριωμένη πρόταση του ηλεκτρολόγου προς τον πελάτη του με σκοπό την σωστή και ασφαλή λειτουργία της εγκατάστασης αυτού.

Βέβαια, πρέπει να επισημανθεί πως οι τιμές των διατάξεων διαφορικού ρεύματος αυξάνονται όσο πλησιάζεται ο τύπος Β+ που παρέχει το πληρέστερο επίπεδο προστασίας έναντι ηλεκτροπληξίας.

Ακόμη, δεν πρέπει να παραβλέπεται, πως για τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις της εποχής μας και ανάλογα με τον σκοπό που προορισμού τους, η προστασία με διατάξεις διαφορικού ρεύματος πρέπει – τουλάχιστον – να ξεκινά από τον τύπο αυτών Α.

Παρατήρηση

Στο εμπόριο υπάρχει και διάταξη διαφορικού ρεύματος τύπου με χαρακτηριστικά A-APR, που παρέχει προστασία παρόμοια με αυτή του ΔΔΡ τύπο Α, αλλά εμφανίζει και επιπλέον δυνατότητες αντοχής σε ανεπιθύμητες ενεργοποιήσεις.

Σημείωση

Όπως είναι γνωστό στον ευρύτερο ηλεκτρολογικό κλάδο, αλλά θα έπρεπε να είναι και σε όλους τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση με αρ. ΦΑ' 50/12081/642 της 26/07/2006 - ΦΕΚ 1222 της 05/09/2006, για την πρόσθετη προστασία των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας από ηλεκτροπληξία καθίσταται υποχρεωτική η εγκατάσταση διατάξεων διαφορικού ρεύματος σε όλες τις Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις (Ε.Η.Ε.).

Στο πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 αναφέρεται πως:

1.   στις νέες ηλεκτρικές εγκαταστάσεις και για επεκτάσεις ή τροποποιήσεις ηλεκτρικών εγκαταστάσεων που κατασκευάζονται με βάση τις προδιαγεγραμμένες απαιτήσεις αυτού, θα πρέπει να εγκαθίσταται τουλάχιστον μια διάταξη διαφορικού ρεύματος.

2.   στις παλαιές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις που έχουν κατασκευαστεί με τον προηγουμένως ισχύοντα Κανονισμό Ε.Η.Ε. (ΚΕΗΕ), ανεξάρτητα από το σύστημα γείωσης του δικτύου από το οποίο τροφοδοτούνται, θα πρέπει να εγκατασταθεί, εφόσον δεν υπάρχει, τουλάχιστον μια διάταξη διαφορικού ρεύματος.

Πηγή: Βιβλίο Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Κτιρίων του γράφοντος, φυλλάδια ΑΒΒ