Σιβιτανίδειος: Σκέψεις για το ρόλο της στο νέο Τεχνολογικό Λύκειο

 

Οι παρακάτω σκέψεις – όπως θα διαφανεί – δεν έχουν σκοπό να αναθεματίσουν κάτι το νέο, δηλαδή την αναμενόμενη μεταρρύθμιση στην  τεχνική – επαγγελματική εκπαίδευση, ως μη καλή κ.λπ., έχουν όμως σκοπό να συμβάλουν σε έναν ευρύτερο αλλά επικεντρωμένο προβληματισμό.

 

Σε κάθε εκπαιδευτική μεταρρύθμιση για την τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση παρατηρούνται – κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή – κοινά χαρακτηριστικά, όπως πχ η μερική εφαρμογή του αρχικού σχεδιασμού. Με άλλα λόγια το σημαντικότερο μέρος της μεταρρύθμισης παραμένει στα χαρτιά. Ίσως αυτό να συμβαίνει γιατί η τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση – παραδόξως στη χώρα μας φιλοξενεί λιγότερο από το 1/3 του μαθητικού λυκειακού δυναμικού, ενώ σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το ποσοστό αυτό αγγίζει το 70%. Ενώ – λοιπόν – η  τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση, στην εποχή της κρίσης που ζούμε, θα έπρεπε να αποτελεί ελπίδα ως μία πτυχή της εκπαίδευσης που βρίσκεται σε στενή και άμεση σχέση με την πολυπόθητη ανάπτυξη, οδηγείται σε ελεγχόμενη διάλυση.

Με ζητούμενο την αναβάθμιση του χώρου της Δευτεροβάθμιας Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης στη χώρα μας, με την προσέλκυση μαθητών και εκπαιδευτικών υψηλού επιπέδου, με προγράμματα που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σύγχρονης εποχής και της αγοράς εργασίας, όπως τόνισε η Υπουργός Παιδείας, αναγγέλθηκε το Τεχνολογικό Λύκειο.

Το Τεχνολογικό Λύκειο σύμφωνα με τις εξαγγελίες θα ενσωματώνει τις δύο εκπαιδευτικές μονάδες που ήδη λειτουργούν σήμερα, το ΕΠΑΛ και την ΕΠΑΣ, και θα ανήκει στο επίπεδο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Ανωτέρα Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, επίπεδο 2 κατά την οδηγία 36/2005, επίπεδο 3 κατά ΙSCED, επίπεδο 3 κατά την αντιστοίχηση προσόντων του EQF). Το Τεχνολογικό Λύκειο θα εξασφαλίζει στους αποφοίτους του γενικές γνώσεις, αλλά και ολοκληρωμένη Τεχνική – Επαγγελματική Εκπαίδευση και θα παρέχει τίτλους ανάλογου επιπέδου, που καθορίζονται από τις σχετικές οδηγίες και το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων. Τα 8 επίπεδα επαγγελματικών προσόντων (με άλλα λόγια, όλα εκείνα που απαιτείται να γνωρίζει ένα άτομο ή να μπορεί να αποδείξει πως είναι ικανό να κάνει μετά το τέλος της μαθησιακής του εμπειρίας) σύμφωνα με τις οδηγίες της ΕΕ που τόσος λόγος γίνεται για αυτά, παρατίθενται συνοπτικά στον πίνακα 1.
 



<><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><>

Πίνακας 1. Τα 8 επίπεδα αναφοράς σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων
Χαρακτηρισμός	Χαρακτηρισμός με βάση τις σπουδές	Περιγραφή
EΠIΠEΔO 1	Εκπαίδευση   και Κατάρτιση	Τα επαγγελματικά προσόντα αυτού του επιπέδου οδηγούν σε διαδρομές διά βίου μάθησης για άτομα χωρίς τυπικά προσόντα
EΠIΠEΔO 2		O κάτοχος του προσόντος αυτού του επιπέδου έχει τη δυνατότητα να ολοκληρώσει τον δεύτερο κύκλο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή να παρακολουθήσει προγράμματα κατάρτισης. Απασχόληση σε εργασίες όχι αυξημένων απαιτήσεων και προσόντων
EΠIΠEΔO 3		Τα επαγγελματικά προσόντα επιπέδου 3 σχετίζονται με την ολοκλήρωση του δεύτερου κύκλου της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
EΠIΠEΔO 4		Το επίπεδο 4 σχετίζεται με την ολοκλήρωση τουλάχιστον του δεύτερου κύκλου της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (λύκειο) που έχει συμπληρωθεί με προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης ή από εργασιακή εμπειρία
EΠIΠEΔO 5		Τα επαγγελματικά προσόντα αυτού του επιπέδου αναφέρονται στο σύντομο κύκλο (short cycle) σπουδών βάσει της Mπολόνια για την ανώτατη εκπαίδευση
EΠIΠEΔO 6	Γενική αναφορά στην Ανώτατη Εκπαίδευση	Το επίπεδο 6 σχετίζεται με τον πρώτο κύκλο επαγγελματικών προσόντων της ανώτατης εκπαίδευσης. Εξετάζεται το ενδεχόμενο εσωτερικής διαβάθμισης με δύο υποκατηγορίες: 6α για τα AEI και 6β για τα TEI
EΠIΠEΔO 7		Το επίπεδο 7 σχετίζεται με τον δεύτερο κύκλο επαγγελματικών προσόντων στην ανώτατη εκπαίδευση
EΠIΠEΔO 8		Το επίπεδο 8 σχετίζεται με τον τρίτο κύκλο επαγγελματικών προσόντων στην ανώτατη εκπαίδευση

Επίσης αναγγέλθηκε πως  για τους αποφοίτους του Τεχνολογικού Λυκείου θα δημιουργηθούν Τμήματα Μεταδευτεροβάθμιας Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, τα οποία θα είναι ενταγμένα στο λειτουργικό πλαίσιο του Τεχνολογικού Λυκείου και θα έχουν διάρκεια ενός σχολικού έτους και θα παρέχουν Πτυχίο ανώτερου επαγγελματικού επιπέδου  από αυτό του Τεχνολογικού Λυκείου (επίπεδο 3 κατά 36/2005 ή επίπεδο 4 κατά ΙSCED) με κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για άμεση και ανεμπόδιστη πρόσβαση στην αγορά εργασίας.

Όλα αυτά είναι εντυπωσιακά ελκυστικά και σε μια κατεύθυνση που κάθε καλοπροαίρετος (εκπαιδευτικός ή γονιός μαθητή ή μαθητής) θα επιθυμούσε. Όμως, το πρόβλημα και στην περίπτωση αυτή θα διαφανεί στο πως θα σχεδιαστούν από άποψη μαθημάτων και διδακτικής ύλης τα 3 χρόνια σπουδών, πως θα συνδέονται για την κάθε ειδικότητα με τα περιγράμματα των επαγγελματικών προσόντων, πως θα πιστοποιούνται οι προδιαγεγραμμένες δεξιότητες και τα επαγγελματικά προσόντα των αποφοίτων στην ειδικότητά τους, πως θα συνδέονται με τις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς εργασίας στη χώρα μας, πως θα επιμορφωθούν οι εκπαιδευτικοί στις νέες τεχνικές της ειδικότητάς τους, και τέλος το σπουδαιότερο, πως θα πειστεί η κοινή γνώμη για την ποιοτική αναβάθμιση της  τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, ώστε να αυξηθεί το μαθητικό δυναμικό σ΄ αυτήν και σε βάθος χρόνου να αποκτήσει ποσοστό προσέλευσης μαθητών τουλάχιστον εφάμιλλο των άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακόμη, δεν έχει διευκρινιστεί και ο τρόπος με τον οποίο οι απόφοιτοι της Γ΄ τάξης μιας ειδικότητας θα μπορούν να παρακολουθήσουν μαθήματα σε οποιοδήποτε παρεμφερούς ενδιαφέροντος Τομέα, ούτε αν θα μπορούν να επανέλθουν στη Γ΄ τάξη του Τεχνολογικού Λυκείου σε άλλη ειδικότητα, ούτε αν τα τμήματα του 4ου έτος σπουδών (Μεταδευτεροβάθμιας Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης) θα λειτουργούν το πρωί ή το απόγευμα.

Τώρα, από τη θέση μου ως μάχιμου εκπαιδευτικού της Σιβιτανιδείου Δημόσιας Σχολής Τεχνών και Επαγγελμάτων (ΣΔΣΤΕ) – μιας  ιστορικής Τεχνικής Σχολής με αρχικό στόχο και σκοπό την βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας μας – που κατά την άποψή μου  της αξίζει και της ανήκει μια οριοθετημένα διακριτή θέση τόσο σε αυτό καθαυτό στο χώρο του Τεχνολογικού Λυκείου, όσο και στις παράπλευρες δράσεις αυτού, θα προσπαθήσω να τεκμηριώσω και να αντιπαραβάλλω μερικά από τα αναγγελθέντα στοιχεία που θα περιλαμβάνονται στο Τεχνολογικό Λύκειο με αυτά που ήδη υπάρχουν και λειτουργούν με δοκιμασμένη επιτυχία στη ΣΔΣΤΕ.

Θεωρώ – λοιπόν – πως η Σιβιτανίδειος Δημόσια Σχολή Τεχνών και Επαγγελμάτων (ΣΔΣΤΕ) ως ένας σοβαρός και διαχρονικά συνεπής εκπαιδευτικός πυλώνας της Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης της χώρας μας,  πρέπει μέσα και παράλληλα με τις υπόλοιπες δράσεις της να αποτελέσει:

ü ένα από τα βασικά εκπαιδευτικά ιδρύματα που θα αποκτήσει ρόλο στο νέο θεσμό των πειραματικών και πρότυπων σχολείων, και

ü ένα πιστοποιημένο εκπαιδευτικό κέντρο επαγγελματικών προσόντων σύμφωνα με το περίγραμμα των επίπεδων αναφοράς του Εθνικού Οργανισμού Πιστοποίησης Προσόντων (Ε.Ο.Π.Π).

Όπως είναι αποδεδειγμένα γνωστό στον ευρύτερο επαγγελματικό χώρο, το Σχολικό Εργαστηριακό Κέντρο (ΣΕΚ) της ΣΔΣΤΕ διαθέτει εργαστήρια με τον απαιτούμενο σύγχρονο εξοπλισμό με πολλαπλές και ευέλικτες δυναμικές που μπορούν να προσαρμοστούν, λόγω του πλήθους τους αλλά και της τεχνογνωσίας που έχει αναπτυχθεί στο εκπαιδευτικό της προσωπικό, σε οποιαδήποτε ζήτηση επαγγελματικής και εκπαιδευτικής υφής για την κάλυψη αναγκών προηγμένης τεχνολογίας και τεχνουργίας. Έτσι παραθέτω τον συνοπτικό πίνακα 2 με στοιχεία από τις εξαγγελίες για το Τεχνολογικό Λύκειο και αντίστοιχα στοιχεία από τις ήδη υπάρχουσες δράσεις στη ΣΔΣΤΕ
  


<><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><> <><>

Πίνακας 2.  Συγκριτικά στοιχεία από τις εξαγγελίες του ΥΠΔΒΜΘ για το Τεχνολογικό Λύκειο  και τις υφιστάμενες δράσεις στη ΣΔΣΤΕ
Εξαγγελία του ΥΠΔΒΜΘ	Δράση που ήδη υφίσταται στη ΣΔΣΤΕ
Μελετώνται υποστηρικτικές δράσεις, με κυρίαρχη την επιμόρφωση των καθηγητών της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, τόσο σε θέματα της ειδικότητάς τους, όσο και σε νέες μεθόδους διδασκαλίας, με βάση το ιδιαίτερο εκπαιδευτικό περιβάλλον της ΤΕΕ	Έχουν ήδη διεξαχθεί ενημερωτικά τα τελευταία χρόνια αρκετά σεμινάρια σε θέματα τεχνολογίας αιχμής π.χ. στην ειδικότητα των Ηλεκτρολόγων τόσο σε επαγγελματίες όσο και σε εκπαιδευτικούς από όλη την Ελλάδα με εισηγητές εκπαιδευτικούς της Σχολής.   Τα εκπαιδευτικά σεμινάρια έχουν πραγματοποιηθεί με τη συνεργασία των εκπαιδευτικών της Σχολής με τους Σχολικούς Συμβούλους της συγκεκριμένης ειδικότητας. Έτσι, ένα γεγονός άμεσης συνέχειας των παραπάνω αποτελεί η δυνατότητα της ΣΔΣΤΕ  να αποτελέσει ένα πόλο επιμόρφωσης εκπαιδευτικών της ΤΕΕ σε θέματα της ειδικότητας, αλλά και σε νέες μεθόδους διδασκαλίας προσαρμοσμένες στις σύγχρονες απαιτήσεις.
Κατοχυρώνονται τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων του Τεχνολογικού Λυκείου, ώστε όλοι να έχουν άμεση και ανεμπόδιστη πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Ο νεοσυσταθείς Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων (Ε.Ο.Π.Π) θα έχει ως βασική του προτεραιότητα την αντιστοίχιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στις ειδικότητες, που δεν έχουν αντιστοιχιστεί ή για τις οποίες δεν έχουν θεσπιστεί επαγγελματικά δικαιώματα.	Είναι προφανές και αυταπόδεικτο πως η πιστοποίηση των προσόντων θα δομηθεί στη βάση μιας συμφωνίας που θα διασφαλίσει την ποιότητα και την αμοιβαία εμπιστοσύνη κράτους και κοινωνικών εταίρων, θα ενισχύσει τη διαφάνεια, θα διευκολύνει την πρόσβαση και την πρόοδο σε διαδικασίες διά βίου μάθησης και κα υποστηρίζει καλύτερα τη σχέση εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Η διαδικασία της πιστοποίησης των προσόντων με την κατηγοριοποίησή τους  σε επίπεδα και την περιγραφή τους με όρους μαθησιακών αποτελεσμάτων  θα μπορούσε να διεξάγεται στους αντίστοιχους χώρους των διαφόρων ειδικοτήτων των εργαστηρίων του ΣΕΚ της ΣΔΣΤΕ τονίζοντας και τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα αυτής.  Βέβαια, τα παραπάνω πρέπει να τελούνται υπό την αιγίδα και την απόλυτη συνεργασία της ΣΔΣΤΕ με τον νεοσυσταθέντα Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων (Ε.Ο.Π.Π), και φυσικά να πραγματοποιηθούν, γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε πως πχ οι Νομαρχιακής και Πανελλαδικής εμβέλειας εξετάσεις πιστοποίησης των ΤΕΕ … είναι ακόμη στα χαρτιά
Τα Τεχνολογικά Λύκεια, σε συνδυασμό με τα Σχολικά Εργαστηριακά Κέντρα, δημιουργούν ισχυρούς και πολυδύναμους πόλους παροχής γνώσεων και δεξιοτήτων, για την κάλυψη των τοπικών εκπαιδευτικών αναγκών και στον τομέα της Διά Βίου Μάθησης.	Απόλυτη ταύτιση με τους σκοπούς δημιουργίας και λειτουργίας της ΣΔΣΤΕ με δεδομένο πως και στη μεταρρύθμιση του 1929, αλλά και στη σημερινή τονίζεται ο νέος προσανατολισμός του κράτους είναι η τόση προς την ενσωμάτωση του εκπαιδευτικού συστήματος στις οικονομικές ανάγκες εξέλιξης. Επίσης, δεν πρέπει να λησμονείται το γεγονός πως η έννοια της Διά Βίου Μάθησης, ήταν και είναι στόχος λειτουργίας της ΣΔΣΤΕ.
Προτείνεται η λειτουργία Πειραματικών Τεχνολογικών Λυκείων, ενώ αναμένονται τα αποτελέσματα από την πιλοτική συνεργασία των ΕΠΑ.Λ. με τα αντίστοιχα τμήματα ΤΕΙ.	Υπάρχουν πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα διαφόρων φορέων που έχουν διεξαχθεί στη ΣΔΣΤΕ σε συνεργασία με ΤΕΙ αλλά και με το ΕΜΠ, στα οποία συμμετείχαν καθηγητές των ιδρυμάτων αυτών. Ακόμη η ΣΔΣΤΕ συμμετείχε κατά καιρούς σε προγράμματα και άλλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων πχ ΕΚΠΑ. Επίσης, η ΣΔΣΤΕ συνεργάζεται από το 2002 με την Konnex Association, ενός μη κερδοσκοπικού φορέα που διαχειρίζεται τα παγκόσμια Πρότυπα για συστήματα αυτοματισμού σε σπίτια και κτίρια γραφείων, και  είναι το μοναδικό σχολείο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης επίσημος Scientific Partner στη χώρα μας. Ακόμη δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο πως το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο είχε άμεση σχέση και λόγο στην ίδρυση και πορεία της Σ.Σ.Τ.Ε, λόγω της συνάφειας  των προσηρτημένων σχολείων με την Σ.Σ.Τ.Ε., λόγω του άμεσου ενδιαφέρο­ντος του ΕΜΠ για την κα­τώτερης και μέσης βαθμίδας βιομηχανική και τεχνική εκπαίδευση. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί και η συνεργασία της ΣΔΣΤΕ με την ΣΕΛΕΤΕ – ΑΣΠΑΙΤΕ  ακόμη και στη διεξαγωγή εποπτευόμενων ασκήσεων διδασκαλίας των σπουδαστών της τελευταίας στη Σιβιτανίδειο Σχολή. Από τα παραπάνω καθίσταται κάτι παραπάνω από φανερή η αμφίδρομη σχέση στη συνεργασία της ΣΔΣΤΕ με Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, τόσο σε εκπαιδευτικό όσο και επαγγελματικό επίπεδο. Έτσι, ένα γεγονός άμεσης συνέχειας των παραπάνω αποτελεί η επιλογή της ΣΔΣΤΕ ως ένα από τα βασικά εκπαιδευτικά ιδρύματα που έχει τη δυνατότητα να  υλοποιήσει και να προωθήσει με συνέπεια το νέο θεσμό των πειραματικών και πρότυπων σχολείων.

Τελειώνοντας στο σημείο αυτό τις πρώτες σκέψεις μου για το Τεχνολογικό Λύκειο και τον ρόλο που – κατά την άποψή μου – πρέπει να διαδραματίσει η ΣΔΣΤΕ στις νέες συνθήκες που δημιουργούνται στον χώρο της πολύπαθης ΤΕΕ, με πληροφορίες που διαβάζω σε εκπαιδευτικά ιστολόγια και με ελεγχόμενης εμβέλειας πληροφορίες που διαχέονται τεχνηέντως στους εκπαιδευτικούς, θεωρώ υποχρέωσή μου να ευχαριστήσω αυτούς που με φιλοξένησαν στους χώρους του ιστολογίου τους.