CAT I, II, III, και IV για ηλεκτρικές μετρήσεις και ... ασφάλεια

Η εργασία του ηλεκτρολόγου απαιτεί πολλούς ελέγχους ηλεκτρικών μετρήσεων που πρέπει να πραγματοποιούνται με επαγγελματική λογική,  με προσοχή και προπαντός με ασφάλεια. 

Για το λόγο αυτό, θα προσπαθήσουμε - εντελώς διεξοδικά - να αναφερθούμε στις τέσσερις κατηγορίες από τις οποίες πρέπει να διέπονται τα ηλεκτρικά όργανα μετρήσεων, ανάλογα με την χρήση για την οποία προορίζονται. 

Οι τέσσερις κατηγορίες των ηλεκτρικών οργάνων μέτρησης CAT I, II, III, και IV, που ορίζονται από  ANSI, CSA και IEC / EN 61243-3 (DIN VDE 0682-401) αφορούν την ασφάλεια της εργασίας υπό τάση.

Ουσιαστικά - λοιπόν - αφορούν παροδικά εμφανιζόμενες, για συγκεκριμένους λόγους χρήσης, αιχμές τάσης και τα παρελκόμενα αυτών. 

Η δυνατότητα παροδικής προστασίας επικεντρώνεται εκτός από το μέγιστο σταθερό επιτρεπόμενο εύρος τάσης, και στην ικανότητα αντοχής των οργάνων ηλεκτρικών μετρήσεων. 

'Έτσι, η παροδική προστασία είναι ζωτικής σημασίας, γιατί, στην περίπτωση που υπάρξουν μεταβατικά αυξημένες τιμές τάσης σε κυκλώματα υψηλής ενέργειας, αυτές, τείνουν να εκφυλιστούν σε εξαιρετικά επικίνδυνες τάσεις. Αυτό, διότι, στα κυκλώματα αυτά είναι ενδεχόμενο να εμφανισθούν μεγάλες τιμές εντάσεων ρεύματος.

Αν, λοιπόν, μια παροδική αιχμή τάσης προκαλέσει ηλεκτρικό τόξο, το υψηλής έντασης εμφανιζόμενο ρεύμα μπορεί να προκαλέσει βλάβη ή ακόμη και έκρηξη στην περίπτωση που ο περιβάλλων αέρας ιονίζεται και αγώγιμα, οπότε μπορεί να προκληθούν πολυάριθμοι τραυματισμοί.

Πιο αναλυτικά - λοιπόν - για τις τέσσερις κατηγορίες των ηλεκτρικών οργάνων μέτρησης, πρέπει να θυμόμαστε πως:

-- Η CAT IV αναφέρεται στα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και στις βοηθητικές συνδέσεις που περιλαμβάνουν αυτές. Επίσης, περιλαμβάνουν προστασία μετρήσεων σε εναέρια και υπόγεια καλώδια δικτύων, επειδή και τα δυο από αυτά μπορεί να επηρεαστούν από την πτώση κεραυνών.

-- Η CAT III αναφέρεται στα δίκτυα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και σε επίπεδο καλωδίωσης αυτών. Περιλαμβάνονται κυκλώματα κυρίως 480 V, όπως οι γραμμές ηλεκτρικών δικτύων τριών φάσεων, τα διάφορα κυκλώματα τροφοδοσίας, τα κυκλώματα ελέγχου κινητήρων, και οι πίνακες διανομής. 

Τα μόνιμα εγκατεστημένα φορτία ταξινομούνται, επίσης, ως CAT III.

H CAT III περιλαμβάνει και τα μεγάλα φορτία που μπορούν να δημιουργήσουν τα δικά τους μεταβατικά / προσωρινά φαινόμενα. Στις περιπτώσεις αυτές, όπως π.χ. στα σύγχρονα κτίρια, ενδείκνυται και χρησιμοποιούνται υψηλότερα επίπεδα τάσης γεγονός που έχει αλλάξει την εικόνα και σαφώς επηρεάζει την αύξηση των πιθανών κινδύνων. 

-- Η CAT II  αναφέρεται στο επίπεδο κυκλωμάτων απλών εσωτερικών εγκαταστάσεων και πιο συγκεκριμένα στην εξυπηρέτηση σταθερής και φορητής τροφοδοσίας φορτίων.

-- Η CAT I αναφέρεται σε προστατευμένα ηλεκτρονικά κυκλώματα που ενδεχομένως υπάρχουν σε ένα χώρο.

Διεξοδική απεικόνιση των CAT I, II, III, και IV (Πηγή: FLUKE)

Παρατήρηση

Σε ένα χώρο - είναι προφανές και αυτονόητο - να περιλαμβάνονται ζώνες που μπορεί να είναι CAT III με 400 V στην πλευρά της διανομής, και CAT I ή ΙΙ στην πλευρά ελέγχου. Έτσι η μεγαλύτερη κατηγορία μπορεί να ανταπεξέλθει και στην μικρότερη κατηγορία (... όχι όμως το αντίθετο).